Op uitnodiging van Ecophon nam Jasper de Wert, architect en creatief directeur bij topos, deel aan een excursie naar Zweden. Daar werden verschillende onderwijsprojecten bezocht, van primair onderwijs tot universiteiten.
Wat was het doel van de excursie?
De excursie had als doel om het belang van goede akoestiek in het onderwijs te belichten, met voorbeelden uit de praktijk. Door een afwisseling van wat theorie (d.m.v. een akoestiek-workshop) en levensechte voorbeelden in verschillende bezochte scholen werd goed inzichtelijk hoe bepaalde keuzes (in afwerking van plafonds, tot de indeling van de plattegronden) invloed hebben op de akoestiek. Akoestiek is belangrijk voor het welbevinden in het gebouw. Met name bij het onderwijs heeft het direct invloed op de leerprestaties van de scholieren en studenten, maar ook op het comfort van de leraren en docenten. De reis was een samengestelde groep met o.a. architecten, interieurarchitecten, facility managers en adviseurs. Deze samenstelling resulteerde in interessante gesprekken en discussies vanuit verschillende invalshoeken.
Wordt akoestiek straks net zo belangrijk als luchtkwaliteit en licht in het ontwerp van gezonde leeromgevingen?
In de Frisse Scholen normering zijn bepalingen opgenomen m.b.t. de akoestiek, bijvoorbeeld de maximale nagalmtijd, variërend van 0,8 s. (Klasse C) tot 0,4 s. (Klasse A). Daarmee wordt aangegeven hoe lang een geluid nog hoorbaar is in de ruimte, en is een belangrijk instrument om het comfort m.b.t. geluid te meten. Dergelijke normen zijn dus al vastgelegd, en zijn een belangrijk middel om te sturen op comfortabele onderwijsgebouwen.
Echter denk ik wel dat geluid de komende jaren een belangrijk onderwerp zal zijn in het onderwijs. We merken dat veel onderwijsinstellingen een stap maken van klassikaal onderwijs naar meer zelfstandig en groepswerken zoals bijvoorbeeld werken met leerpleinen of domeinen. Geluid is voor zulke concepten minder “uitgekauwd” maar een zéér belangrijk aandachtspunt. We zullen daarvoor niet alleen technische oplossingen moeten verzinnen, maar ook kijken naar bijvoorbeeld zoneringen in het gebouw en de ruimtes. Daarnaast zijn goede huisregels ook belangrijk voor het gebruiksplezier.
Zo werd in een van de presentaties stilgestaan bij een plattegrond, waarop verschillende zones waren ingedeeld in het type gebruik. Het type gebruik was ingedeeld in bijbehorende decibels. Zelfstandig werken of alleen lunchen produceert weinig decibel, maar gezellig bijkletsen of in groepen werken produceert behoorlijk wat meer decibel. Door verloop te creëren tussen zones waar weinig en veel geluid wordt geproduceerd (“rust, ruis, rumoer”) kan zo binnen één ruimte verschillende zones worden gecreëerd, zonder dat de ene gebruiker de ander stoort.
Wat zijn de grote verschillen tussen de Zweedse en de Nederlandse onderwijsgebouwen?
In Zweden hebben we een aantal basisscholen, middelbare scholen en een universiteit bezocht. Allereerst is het in Zweden anders ingedeeld qua leeftijden dan in Nederland. Het meest vergelijkbaar met de basisschool is de “grundskola” waar kinderen van 6 tot 16 jaar zitten. Als Nederlandse architect bekend met Nederlandse scholenbouw valt direct op dat de onderwijsgebouwen, met name de basisscholen ruimer zijn opgezet. Wat daaraan bijdraagt is dat elk onderwijsgebouw in Zweden een kantine (met vaak een lopend buffet) heeft; de lunch op school is namelijk wettelijk verplicht in Zweden.
Daarnaast zien we nét andere oplossingen of materiaalkeuze, passend bij meer Scandinavisch Design. Dus; veel meer houten afwerkingen, maar bijvoorbeeld ook mooie (onzichtbare) oplossingen voor vingerklembeveiliging.
Wat neem je mee uit deze excursie?
Geluid is onzichtbaar, en in ons toch wel visueel-ingestelde vakgebied daardoor gauw een onderwerp dat onvoldoende aandacht krijgt. In onze ontwerpen houden we altijd al een slimme zonering aan van geluid-producerende ruimtes (speellokaal, aula, gymzaal/sportzaal, groepswerkplekken, etc.) en stilte-behoevende ruimtes (lokalen, groepsruimte, kantoren, etc.). En met het voorschrijven van de juiste materialen kom je al een heel eind. Het verder opdelen van de grotere ruimtes (bijvoorbeeld de aula, of leerpleinen) in kleinere zones met verschillende gebruiken is iets wat ik meeneem uit de excursie. Ook dat geluid niet per se onwenselijk is, maar in belangrijke mate is van de (verschillende) gebruiker(s) en het gebruik is waardevolle input voor de toekomstige onderwijsgerichte projecten.
Tijdens de excursie zijn de volgende projecten bezocht:
Om in aanvang tot een gefundeerd besluit te kunnen komen om een gebouw te gaan revitaliseren, hebben we bij Topos een systematische werkwijze ontwikkeld. Dit stappenplan volgen we inmiddels bij vrijwel al onze gebouwrevitalisaties. Het geeft de opdrachtgever een goed beeld van alle verschillende onderdelen in het proces. Het maakt inzichtelijk welke...
Lees meer
Opening Kindcentrum Voorhof na volledige make-overNa een kort en intensief traject, zowel in de ontwerpfase als in de bouwvoorbereidingsfase en de bouw, werd vrijdag 27 oktober Kindcentrum De Voorhof in Leiderdorp feestelijk geopend. In opdracht van de gemeente werkte Topos een plan uit voor...
Lees meer
Het Scala College is een middelbare school in Alphen aan de Rijn. De school heeft drie locaties. Een daarvan, de Diamantstraat, krijgt een nieuwe huisvesting. In opdracht van het Scala College heeft Topos, na een uitgebreide locatiestudie, het ontwerp gemaakt voor de nieuwe locatie aan de Dunantweg/Halverwege in Alphen aan de Rijn. Het ontwerp is afgerond...
Lees meer
