De tijdloze kunst van het tekenen in de wereld van moderne architectuur

Vroeger maakten vaardigheden als tekenen, schetsen en schilderen integraal deel uit van het beroep van architect, maar inmiddels wordt er hooguit een snelle schets gemaakt en verder gaat alles digitaal. Natuurlijk heeft dat ook zijn charme, maar de vraag is, gaat daarmee niet iets verloren? In deze blog vertelt Jasper de Wert, architect en partner bij Topos, waarom voor hem het handmatig tekenen en schetsen een onmisbare schakel is in het creatieve proces van de architect.

De waarde van handmatig tekenen en schetsen

Persoonlijk gebruik ik nog steeds graag pen en papier, en soms zelfs aquarel om mijn ideeën uit te werken. Dit proces helpt me om mijn ideeën te visualiseren. Wanneer ik het handmatige proces van schetsen en tekenen vergelijk met het digitale ontwerpproces, merk ik soms dat het digitale werk een bepaalde beperking met zich meebrengt. Digitaal ontwerpen voelt als een handicap. Als je met ontwerpprogramma’s aan de slag gaat ben je vooral bezig met hóé je een idee in elkaar zet, in plaats van dat je je allereerst bezighoudt met wát dat idee moet zijn en waarom. Deze vrijheid, om een idee onbelemmerd op papier te kunnen zetten, is essentieel in het ontwerpproces.

Topos’ unieke visie op stedenbouw

Bij Topos hanteren we een unieke benadering van stedenbouw, die zich onderscheidt van de conventionele methoden die veel stedenbouwkundigen toepassen. De gebruikelijke aanpak is vaak morfologisch van aard, waarbij de focus ligt op het denken in lagen. Dan stel je jezelf vragen zoals: hoe wordt waterbeheer op deze locatie geïntegreerd? Wat zijn de implicaties voor wegen en infrastructuur? Hoe gaan we om met bouwhoogtes? Ook bij Topos stellen we onszelf deze vragen, omdat je plan ook functioneel moet zijn. Maar wij gaan een stap verder door een extra dimensie van samenhang toe te voegen. We benaderen het stedenbouwkundig ontwerp alsof het een schilderij is waarin gebouwen en structuren een relatie met elkaar aangaan en een coherent verhaal vertellen.

Functionele behoeften als uitgangspunt

Natuurlijk beginnen we altijd vanuit de functionele behoeften van het project. We plaatsen blokken en vormen in de ruimte; het ene blokje kan een rij huizen voorstellen, terwijl een ander bijvoorbeeld een appartementencomplex vertegenwoordigt. Daarbij is het belangrijk hoe de elementen zich tot elkaar verhouden en samen een esthetisch geheel vormen. Uiteindelijk heb je een soort canvas gecreëerd van geometrische vormen, wegen en andere elementen. Maar in deze vroege fase is het nog steeds vrij abstract; het is puur informatief en nog verstoken van de diepte en het leven dat later in het ontwerpproces zal worden toegevoegd.

De taal van de architectuur

Vervolgens gaan we de mogelijkheden verkennen. Is dit de juiste plek voor een ontmoetingsplek? Waar kunnen we een winkeltje toevoegen? Waar zouden de balkons het beste geplaatst kunnen worden? Hoe integreren we de aanwezige groene ruimtes? Wat heeft de locatie nodig qua watercompensatie? Waar komen de openingen in de gevels? Hoe is de relatie tussen de binnenruimtes van de appartementen en de openbare ruimte? Hoe is de invulling van die openbare ruimte? Wordt het een versteende omgeving of juist groenrijk? We leggen letterlijk een nieuw vel over de massastudie of het telmodel, en gaan aan de slag met deze vragen. Binnen mum van tijd ontstaat er een integraal, holistisch beeld dat conceptueel antwoord geeft op deze vragen. Dit biedt een mooi vertrekpunt voor het proces en de uitwerking van het plan, waarbij teruggegrepen kan worden naar dit overkoepelende beeld.

Schetsen als communicatiemiddel

Om echt over te brengen hoe ik een gebied – dat kan natuurlijk ook een gebouw of een school zijn – voor me zie, is het tekenen, schetsen of schilderen heel waardevol. Het stelt me in staat om ideeën te testen en te onderzoeken en steeds verder te verfijnen. In een volgende fase helpt het een samenhangend beeld te vormen dat helder communiceert over alle belangrijke aspecten van het ontwerp. Dit proces is heel fijn voor mezelf, maar het is ook een goede manier om met anderen te communiceren, zoals collega’s en opdrachtgevers. Het helpt vervolgens ook onze opdrachtgevers weer, wanneer zij in gesprek gaan met externe partijen, bijvoorbeeld met omwonenden, gebruikers, de gemeente, of andere belangrijke stakeholders. Deze impressies helpen hen om de visie die wij samen voor een locatie of gebied hebben ontwikkeld te delen met anderen. Dat gaat dus veel verder dan louter cijfermatige gegevens. Dat maakt tekenen, schilderen en schetsen voor mij hét middel om een dieper begrip van en waardering voor het project te creëren.

Meer weten?

Geïnspireerd geraakt? Wij nodigen je uit om samen met ons te werken aan de ruimtelijke uitdagingen van morgen. Neem contact met ons op, we leren je graag kennen.

Wel geïnspireerd, nog geen concreet vraagstuk? Volg onze LinkedIn-pagina en blijf op de hoogte van het laatste nieuws.